Ως καθηγήτρια αγγλικών παραπάνω ήδη από τη μισή μου ζωή, έχω μιλήσει με περισσότερους έφηβους απ’ ότι θα μπορούσε κανείς να φανταστεί. Αυτή είναι και η οπτική μου στο θέμα, αλλά επιτρέψτε μου να σας εισάγω λίγο πιο ακαδημαικά.
Όταν το 2007 η ταινία Juno πήρε Όσκαρ σεναρίου, μια ρυτίδα χαράχτηκε για πάντα στο πλατύ μέτωπο των απανταχού συντηρητικών: μια ταινία με θέμα που δε θα έπρεπε καν να υπάρχει βραβευόταν με την υψηλότερη τιμή της χώρας, βάζοντας έτσι και το θέμα της πάνω στα πολύ καθωσπρέπει τραπέζια ανάμεσα στο στοιβαγμένο μπελούγκα και την εξτρά σως κοκτέιλ.
εγκυμοσύνη στην εφηβεία-
άρα, σεξ στην εφηβεία.
Κάποιοι γονείς το απαγορεύουν δια ροπάλου, κάποιοι δεν το έχουν καν υποψιαστεί, κάποιοι αδιαφορούν και κάποιοι σίγουρα θα το επιτρέπουν.
Από την άλλη, κάποια παιδιά σέβονται κι εμπιστεύονται τις απαγορεύσεις των γονιών, κάποια ρίχνουν στάχτη στα μάτια τους και κάποια σίγουρα αδιαφορούν.
Υπάρχουν και πολλές άλλες αποχρώσεις που υπαγορεύει στον καθένα η ηθική του, η διάθεση, η θέση του κι ένα κάρο άλλες παράμετροι που περισσότερο αφορούν στο γονιό παρά στο παιδί.
Ας ξεκινήσουμε από το πότε. Αν και θα μας βόλευε, ως κοινωνία να είναι στα 18, αν όχι και μετά το γάμο, η ηλικία που ξεκινά για τον κάθε άνθρωπο το ταξίδι που λέγεται σεξουαλική δραστηριότητα και σχέση, ποικίλει. Το κάθε σώμα δίνει τα σημάδια του ότι οδεύει προς τα εκεί. Η περίοδος, το στήθος, η τριχοφυΐα, η αλλαγή στη φωνή, η μυρωδιά του σώματος: όλα σταδιακά χάνουν την παιδικότητά τους και αλλάζουν, ωριμάζοντας. Για κάποιον στα 11, για άλλον στα 19. Και καλά στα 19, δε μας νοιάζει, το δεχόμαστε. Στα 11, όμως ή σε ηλικίες που τις θεωρούμε παιδικές- που είναι, κι ασεξουαλικές- που δεν είναι ποτέ;
Απαγορεύουμε, φωνάζουμε, προειδοποιούμε, εκφοβίζουμε, τρομοκρατούμε, ψευδόμαστε, απευχόμαστε, λέμε και κανένα κρύο αστείο κι ως εκεί.
Η αλήθεια είναι πως δεν περιμένουν από εμάς τα παιδιά να μάθουν τι είναι το σεξ. Ευτυχώς ή δυστυχώς.
Μας χρειάζονται όμως για να αποφύγουν τις παγίδες, είτε αυτές είναι συναισθηματικές, είτε σωματικές.
Είναι απλό να τους εξηγήσουμε πως να μη βάζουν το σώμα τους σε κίνδυνο, μόνο και μόνο επειδή το σεξουαλικό τους ένστικτο χτυπάει κόκκινο. Τους εξηγούμε τι είναι οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες και δίνουμε έμφαση εκεί που θα έπρεπε. Έχω βαρεθεί να ακούω από παιδί για το AIDS. Στην Ελλάδα, ειλικρινά, οι πιθανότητες να το κολλήσεις, αν δεν είσαι ξεπεσμένος ηρωινομανής, εξαθλιωμένος ομοφυλόφιλος, διαλυμένη επαγγελματίας, απροφύλακτος εραστής τουριστικών ορδών ή απλά τραγικά άτυχος είναι λίγες.
Από την άλλη, επτά στους δέκα έχουν κονδυλώματα. Εκείνη η ελίτσα που μεγαλώνει; Μάντεψε. Δεν είναι από τον ήλιο, δεν είναι από την αποτρίχωση, δε φεύγει, μένει, μεγαλώνει, βγαίνει με τοπική αναισθησία που πονάει και laser που δεν πονάει στο γυναικολόγο- και λέγεται κονδύλωμα. Δεν εξαπλώνεται παρά μόνο τοπικά στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, μεταδίδεται από βλεννογόνο σε βλεννογόνο (οπότε και το στοματικό σεξ μπορεί να ενοχοποιηθεί), είναι ιός που το πότε εκδηλώνεται είναι ανεξάρτητο από το πότε το κολλάς και θέλει προφύλαξη και προσοχή για να αποφευχθεί.
Πέστε μου έναν έφηβο που να το ξέρει αυτό το πράγμα.
Πέστε μου ένα παιδί που θα το βάλεις κάτω και θα του το πεις όμορφα κι ωραία και θα είναι τόσο ηλίθιο που δε θα ακούσει με χίλια αυτιά.
Ή, συναισθηματικά, να το βοηθήσεις να καταλάβει και να επιλέξει το σωστό πλαίσιο για να ζήσει μια τέτοια εμπειρία- να μη βιαστεί, να μην υποκύψει σε πιέσεις, να μην αφεθεί σε ψεύτικους εκβιασμούς ή διλλήματα.
Δεν τα λες όλα αυτά για να το εκφοβίσεις, αλλά για να του εξηγήσεις ότι σε πολλά πράγματα είμαστε ακόμη ζούγκλα και το σεξουαλικό είναι από αυτά. Οπότε για να βγεις εκεί έξω και να μη σε φάνε πρέπει να έχεις αναπτύξει κάποιες δυνατότητες, να έχεις κάποια ισχύ- να σου είναι εύκολο να ελιχθείς, να αρνηθείς, να μην απομονωθείς, να μη παρασυρθείς, να μην ξεγελαστείς.
Τα λες ειλικρινά όλα αυτά. Από την καρδιά σου. Για να βοηθήσεις τον άλλο να κάνει τη σωστή επιλογή. Κι ελπίζεις ότι ήδη του έχεις δώσει όσα χρειάζεται για να την κάνει, όταν θα έρθει η ώρα του.
Όλα αυτά που για εμάς είναι ένα πετραδάκι πλέον από τις παραλίες του παρελθόντος μας, για τα παιδιά που είναι στην ηλικία της ερωτικής ωριμότητας είναι ο κόσμος τους όλος.
Αν κάτι μπορούμε να γίνουμε είναι οι πυξίδες που δείχνουν στα παιδιά προς τα που είναι η ασφάλεια κι η ευτυχία και να είμαστε όσο πιο κοντά γίνεται για να νιώσουμε τον κίνδυνο αν παρουσιαστεί. Αγάπη κι εμπιστοσύνη και καλό παράδειγμα, είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις. Ηθικολογίες, προκαταλήψεις κι αντιφάσεις η συνήθης συνθήκη. Κι όμως.
Είναι μόνο δίκαιο όταν έχουμε την απαίτηση να έχουν τα παιδιά μας τα αυτιά τους ανοιχτά, έτσι ακριβώς πρέπει να διατηρήσουμε κι εμείς τα μάτια μας.
Αυτές τις σκέψεις έκανα, όταν υπονόησα στη φίλη μου Α. ότι ο λόγος που η κατά τ’άλλα υγιέστατη 16χρονη κόρη της κάνει εμετούς κάθε πρωί και νιώθει αδιαθεσία μπορεί να είναι μια εγκυμοσύνη. Η μαμά και πολύ αγαπημένη φίλη μου έπεσα ανάσκελα σαν την κατσαρίδα. Δεν της πέρασε καν από το μυαλό αυτό που εγώ θεωρούσα ήδη δύο χρόνια τουλάχιστον δεδομένο, ότι η κόρη της κάνει σεξ. Στο φινάλε της ιστορίας, η μαμά μίλησε με την κόρη, η οποία πράγματι κάνει εδώ και δύο χρόνια σεξ, αλλά έγκυος δεν ήταν.
