Για τους περισσότερους γονείς, χρειάζεται περισσότερο από μερικές δεκάδες λεκέδες και καταστροφές πριν συνειδητοποιήσουν ότι το πιτσιρίκι τους δε δείχνει κατανόηση στο εμφατικό “ΜΗ! ΜΗ! ΜΗ” που αρθρώνουν λίγο αργότερα μάλλον απ’ ότι θα έπρεπε. Αυτό συμβαίνει γιατί τα παιδιά δεν ακούνε πάντα τα λόγια μας. Σας κάνει εντύπωση; Μάλλον όχι. Ένα τεράστιο κομμάτι επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, ανεξαρτήτως ηλικίας, είναι μη-λεκτικό. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά ακούνε ακόμη κι όταν δεν τους μιλάμε. Το να αντιληφθούμε τη μη-λεκτική επικοινωνία ανάμεσα σε εμάς και τα παιδιά μας, όχι μόνο βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν συναισθηματική νοημοσύνη και τις επικοινωνιακές τους ικανότητες, αλλά και το γονέα να διατηρήσει την ψυχική του υγεία ακέραιή. (ή ό,τι απομένει από αυτήν ώρες-ώρες!)
1. Οι εκφράσεις του προσώπου: Από πρόσφατες έρευνες του Πανεπιστημίου Concordia προκύπτει ότι από 18 μηνών μωρό ο άνθρωπος μπορεί να αντιληφθεί με ακρίβεια τις διαφορετικές εκφράσεις του προσώπου σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να διακρίνει ανάμεσα σε κάποιον που προσποιείται και που στ’ αλήθεια το εννοεί. Τα μωρά χρησιμοποιούν τις “κοινωνικές αναφορές” για να αντιληφθούν αν κάτι επιτρέπεται ή όχι. Επομένως, την επόμενη φορά που θα μπείτε στο μπάνιο και θα βρείτε το νηπιάκι σας να έχει καλύψει ολό το πάτωμα με αφρό ξυρίσματος, μια γνήσια έκφραση αποδοκιμασίας στο πρόσωπό σας ενδέχεται να είναι πολύ πιο αποτελεσματική από μια μακροσκελή διάλεξη.
2. Χειρονομίες: Δεν παίρνει πολύ χρόνο μέχρι το μωρό μας να καταλάβει ότι η κάθε χειρονομία μεταφέρει άλλο μήνυμα. Οι γονείς που έχουν χρησιμοποιήσει τη Νοηματική για Μωρά ισχυρίζονται ότι έχει θεαματική επίδραση στην επικοινωνία με τα μωρά τους. Ακόμη όμως κι αν δεν την έχετε χρησιμοποιήσει με το παιδί σας, οι καθημερινές, κοινές χειρονομίες (κουνάω την παλάμη για να πω “γειά”) μπορούν να ενσωματωθούν στη συνομιλία με τα παιδιά. Ξεκινήστε συνοδεύοντας τις λέξεις με χειρονομίες και μετά αφήστε εντελώς τις λέξεις. Το καλύτερο; Να στέλνεις στο παιδί σου ένα φιλί από την άλλη πλευρά της παιδικής χαράς, επειδή το είδες να μοιράζεται ένα παιχνίδι ή να παραχωρεί τη σειρά του στην τσουλήθρα. Θα μπορείτε να ενισχύετε τη θετική και καλή συμπεριφορά χωρίς κουβέντα!
3. Η στάση του σώματος: Μια κλειστή στάση, όπως όταν τα χέρια μας είναι μπλεγμένα ή όταν καμπουριάζουμε προς τα μπροστά είναι αρνητική και δείχνει έλλειψη φιλικής διάθεσης. Είτε όταν διαβάζετε μαζί ένα βιβλίο, είτε παίζετε με τουβλάκια ή κλωτσάτε μια μπάλα, μια ανοιχτή στάση σώματος δείχνει στα παιδιά ότι είμαστε έτοιμοι να ακούσουμε, να δεχτούμε και διαθέσιμοι να εμπλακούμε σε μια διαδικασία μάθησης μαζί τους.
4. Εγγύτητα: Η απόσταση ανάμεσα σε εμάς και τα παιδιά μας είναι δίνει ένα σημαντικό μήνυμα. Όταν βλέπετε τα παιδιά σας να κάνουν κάτι αυτόνομα, υποχωρήστε. Το μήνυμα που περνάτε είναι ότι τα εμπιστεύεστε και τα θεωρείτε αρκετά υπεύθυνα ώστε να παίξουν μόνα τους. Όταν πάλι βλέπετε ότι το παιδί κοιτάζει την εργαλειοθήκη που είναι τοποθετημένη πάνω από τον υπολογιστή, πλησιάστε. Τα παιδιά είναι πολύ ευαίσθητα στην παρουσία μας κι αντιδρούν άμεσα.
5. Άγγιγμα: Η επαφή δέρμα με δέρμα δεν τελειώνει στην αίθουσα τοκετού. Η αίσθηση αφής είναι πολύ οξυμένη στα παιδιά μιας και είναι βασικό εργαλείο στην ανακάλυψη του κόσμου γύρω τους. Δημιουργήστε επαφή με τα παιδιά με ένα ενθαρρυντικό άγγιγμα στον ώμο, ή με ένα σφιχτό κράτημα και φυσικά πολλές αγκαλιές και φιλιά για να τους δείξετε αγάπη και στοργή. Αυτές οι ενέργειες είναι αυθόρμητες για τους περισσότερους γονείς όταν τα παιδιά είναι μικρά, αλλά χρειάζεται να θυμόμαστε ότι η σωματική επαφή ξεπερνά κάθε ηλικία και είναι ένα σημαντικό εργαλείο στην επικοινωνία με τα παιδιά μας και όσο μεγαλώνουν.
Τα παιδιά μας γεννιούνται χωρίς οδηγίες χρήσεως και το να είσαι γονέας συνεπάγεται μια αέναη διαδικασία μάθησης. Μια μέρα είμαι στην κορυφή του κόσμου και νιώθω ότι θα έπρεπε να πάρω το βραβείο Μαμά της Χρονιάς και την επόμενη μέρα νιώθω λες κι είμαι η χειρότερη μάνα του κόσμου. Είναι τέτοιο το είδος της δουλειάς ;) Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να να δοκιμάζουμε νέες μεθόδους και προσεγγίσεις προκειμένου να βελτιώσουμε την επικοινωνία με τα παιδιά μας. Γιατί, στο τέλος-τέλος, η καλή επικοινωνία είναι το θεμέλιο κάθε ισχυρού δεσμού.