Ο πραγματικός σκηνοθέτης της ζωής μας είναι η σύμπτωση- ένας σκηνοθέτης γεμάτος σκληρότητα, ευσπλαχνία και συναρπαστική γοητεία.
Φταίει το καλοκαίρι που έχει μπει για τα καλά ; Φταίνε μήπως οι μυρωδιές και τα χρώματα της Άνω Πόλης που μου δίνουν την αίσθηση ότι βρίσκομαι ήδη κάπου αλλού, μακριά από εδώ; Σίγουρα έχει να κάνει η φωνή της Caesaria Evora που με ξεκουράζει από μια απελπιστικά κουραστική μέρα και ρίχνει έτσι το βλέμμα μου σε ένα άλλο από τα αγαπημένα βιβλία στο αντίστοιχο ράφι της βιβλιοθήκης μου….
Νυχτερινό Τρένο για τη Λισαβόνα…Night Train to Lisbon
Η αλήθεια είναι ότι στο συγκεκριμένο βιβλίο με μάγεψε ο τίτλος του και μάλιστα στα αγγλικά, όταν σε ένα από τα ταξίδια που λίγα χρόνια πριν μας επέτρεπε η ζωή στο εξωτερικό, το άκουσα να με φωνάζει από το ράφι ενός από τα βιβλιοπωλεία στο αεροδρόμιο του Gatwick…
To αγάπησα, με αυτή τη θέρμη που ακολουθεί την επιλογή όταν ξέρεις ότι έχεις ανακαλύψει κάτι ξεχωριστό…Ένιωσα και γω με τη σειρά μου ξεχωριστή, όταν μετά από χρόνια διάβασα ότι κυκλοφορεί πλέον μεταφρασμένο και εδώ , γιατί επιβεβαιώθηκα για εκείνη την πηγαία επιλογή μου χρόνια πριν.
” Ο Γκρεγκόριους δεν είχε πλήξει ποτέ στην ζωή του. Άκουγε πως υπήρχαν άνθρωποι που δεν ήξεραν τι να κάνουν με την ώρα τους, και λίγα πράγματα έβρισκε τόσο ακατανόητα όσο αυτό. Ούτε τώρα έπληττε. Αυτό που ένιωθε στο ήσυχο, υπερβολικά μεγάλο σπίτι ήταν άλλο: σαν να στεκόταν ο χρόνος ακίνητος, ή μάλλον όχι, δεν στεκόταν ακίνητος, απλά δεν τον τραβούσε κι αυτόν μαζί του στο περασμά του, δεν τον ταξίδευε προς το μέλλον, απλά κυλούσε δίπλα του χωρίς να τον αγγίζει, χωρίς να σχετίζεται μαζί του.”
Η ιστορία μας αναφέρεται στον Γκρεγκόριους, έναν μοναχικό καθηγητή λατινικών και αρχαιοελληνικών, με μεγάλη ευαισθησία στη γλώσσα, ο οποίος βρίσκεται ξαφνικά σε αυτή τη στιγμή της ζωής που σε κάνει να πάρεις ένα εντελώς διαφορετικό μονοπάτι…
Μαγεύεται από μια νεαρή γυναίκα την στιγμή που η ίδια ετοιμάζεται να πέσει από μία γέφυρα, μαγεύεται από την προφορά της καθώς την ακούει να μιλά πορτογαλικά, αποφασίζει να αφήσει τη δουλειά του και αναχωρεί για τη Λισαβόνα για να την βρει…
Πρόκειται για αυτή τη στιγμή – απόφαση – επανάσταση του ήρωα, εν μέρει συνειδητή εν μέρει παρασυρόμενη από την ένταση, κατά την οποία ξεκινά να ζει, να παίρνει τη ζωή των πενήντα επτά ετών στα χέρια του, ξεκινά να νιώθει … Στα χέρια του επίσης πιάνει ένα βιβλίο, το οποίο χρήζει πνευματικό του οδηγό σ’ αυτό το εσωτερικό ταξίδι. Είναι το βιβλίο ενός Πορτογάλου ποιητή, που του δημιουργεί τόσο «πυρετώδη ταραχή», ώστε του γεννιέται η βαθιά ανάγκη να μάθει πορτογαλικά για να το διαβάσει, αλλά και ν’ ακολουθήσει τα ίχνη της ζωής αυτού του τόσο μυστήριου ατόμου. Ακολουθώντας βήμα βήμα την ιστορία του ανακαλύπτει και ο ίδιος τον εαυτό του.
Ήταν δυνατόν; Μήπως ο καλύτερος δρόμος για να νιώσεις σίγουρος για τον εαυτό σου ήταν να γνωρίσεις και να καταλάβεις έναν άλλον; Έναν άλλον που έζησε ζωή εντελώς διαφορετική από τη δική σου;
Ο ήρωας μας διαβάζει, μαγεύεται, ταράζεται και μας επιτρέπει να δούμε όλα αυτά τα αποσπάσματα που τον αναστατώνουν..Μία ιστορία μέσα στην ιστορία, ένα βιβλίο μέσα σ’ ένα άλλο.. Ακούμε μέσα στο μυαλό του Γκρεγκόριους να ηχούν οι φράσεις επιλογή του βιβλίου, ο οποίος τις επεξεργάζεται σε σχέση με τα περιστατικά που του συμβαίνουν, καθώς ψάχνει, ερευνά το παρελθόν του ποιητή, αλλά και τα πρόσωπα που τον αγάπησαν.
Είναι λάθος να πιστεύει κανείς ότι οι αποφασιστικές στιγμές μιας ζωής, οι στιγμές που κρίνουν τα πάντα κι αλλάζουν την πορεία της, είναι στιγμές ηχηρές και δραματικές, συνοδευόμενες από έντονες εσωτερικές συγκρούσεις. Στην πραγματικότητα, οι εμπειρίες που καθορίζουν τη ζωή μας είναι απίστευτα χαμηλών τόνων. Βρίσκονται τόσο μακριά από τον κρότο, την ξαφνική φλόγα, την ηφαιστειακή έκρηξη, ώστε συχνά δεν τις προσέχουμε καν τη στιγμή που τις βιώνουμε.
Στην προσπάθεια του να βρει την ιστορία του αγαπημένου του συγγραφέα, γνωρίζεται με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του.
Φιλία, έρωτας, αγάπη, εξάρτηση, όλα απλώνονται μπροστά μας σε μια παλέτα σχέσεων και συναισθημάτων για να διαλέξουμε.
Μέσα μας δεν περιοριζόμαστε στο παρόν μας, μπορούμε να εξαπλωθούμε απεριόριστα στο παρελθόν μας. Αυτό γίνεται μέσω των συναισθημάτων μας, των βαθύτερων συναισθημάτων μας, αυτών που προσδιορίζουν ποιοι είμαστε• γιατί αυτά τα συναισθήματα δεν υπακούν στο χρόνο, δεν αναγνωρίζουν τον χρόνο, δεν τον αποδέχονται
Ένταση, ελπίδα, επανάσταση, ματαίωση, προδοσία. Δυό φίλοι, μία γυναίκα, μια πιστή αδελφή, ο επαναστατικός λόγος. Και είσαι και εσύ μέσα στην ιστορία. Όπως και ο ήρωάς μας. Μπαίνει και βγαίνει στο χωροχρόνο, ζει.
Και δεν απλωνόμαστε μόνο στον χρόνο. Απλωνόμαστε και στο χώρο πολύ περισσότερο απ’ όσο φτάνει το μάτι μας. Κάθε φορά που φεύγουμε από ένα μέρος, αφήνουμε πίσω μας κάτι από τον εαυτό μας• μένουμε εκεί, κι ας φεύγουμε. Και υπάρχουν πράγματα δικά μας, μέσα μας, που δεν μπορούμε να τα ξαναβρούμε, παρά μόνον πηγαίνοντας σ’ εκείνο το συγκεκριμένο μέρος. Ταξιδεύουμε προς εμάς τους ίδιους, πηγαίνουμε προς τον εαυτό μας, όταν ο μονότονος χτύπος των τροχών στις ράγες μας μεταφέρει σ’ έναν τόπο όπου περάσαμε ένα κομμάτι της ζωής μας –όσο μικρό κι αν ήταν αυτό.
Μέσα σε αυτή την ιστορία ανακαλύπτει και ο ίδιος πτυχές του εαυτού του, συναισθήματα βαθιά κρυμμένα και μας χαρίζει την ελπίδα. Ότι ακόμη και από ένα τυχαίο (για με καρμικό) γεγονός, όλα μπορεί να αλλάξουν, να ανακαλύψεις τον κρυμμένο θησαυρό, αυτόν που κρύβεις μέσα σου, και κομματάκι κομματάκι αφήνεις όπου περνάς, παίρνεις όπου πας. Αρκεί να ανοιχτείς, να αφεθείς να τολμήσεις.
Είναι τόσα πολλά τα αποσπάσματα που θα μπορούσα να παραθέσω, για μια ακόμη φορά είμαι σίγουρη ότι θα έχετε να κάνετε πολλές επιλογές ανάλογα με τη στιγμή και τη θέση της ψυχούλας σας.
Είναι η ψυχή ένας τόπος γεγονότων; Ή μήπως τα υποτιθέμενα γεγονότα είναι οι απατηλές σκιές των ιστοριών μας? Είχε αναρωτηθεί ο Πράντου. Το ίδιο ίσχυε και για τα βλέμματα, σκέφτηκε ο Γκρεγκόριους. Και για τα βλέμματα. Τα βλέμματα δεν ήταν χειροπιαστά, δε διαβάζονταν. Τα βλέμματα ήταν πάντα αυτό που διάβαζε κάποιος μέσα τους. Μόνο έτσι υπήρχαν.
Αράξτε χαλαρά στο μπαλκονάκι σας, ένα ποτήρι πόρτο, λίγη από Caesaria και πολύ από ανοιχτή καρδιά να ταξιδέψει στις σελίδες του βιβλίου.
Γιατί σαν το βιβλίο, την υφή και μυρωδιά του, δεν έχει…
Καλή ανάγνωση!
υ.γ1. Μου λείπουν τόσο τα ταξίδια στο εξωτερικό…Ευτυχώς που όσα και αν χάσουμε, θα υπάρχουν πάντα τα βιβλία να αναπληρώνουν το κενό…
υ.γ2 Δώρο της ημέρας, της στιγμής, του σύμπαντος, η ταινία βασισμένη στο βιβλίο, και ήρωας ο Τζέρεμι Άιρονς…Απολαύστε ανεπιφύλακτα (το νου σας όμως, το βιβλίο έχει άλλη μαγεία…)
Καλά Ταξίδια
Νυχτερινό Τρένο για τη Λισαβώνα, Πασκάλ Μερσιέ