– VAGINAL BIRTH AFTER CESAREAN-
Πριν λίγα χρόνια τα αρχικά VBAC ήταν παντελώς άγνωστα στην χώρα μας. Τον τελευταίο καιρό παρατηρείται μια αυξανόμενη τάση των γυναικών να θέλουν να μάθουν και γιατί όχι, να δοκιμάσουν την εμπειρία του φυσιολογικού τοκετού μετά από καισαρική. Σε καμία περίπτωση αυτή η τάση δεν πρέπει να θεωρηθεί μόδα , καθώς τεκμηριώνεται πλήρως επιστημονικά. Παρόλα αυτά η αντίδραση των περισσότερων γιατρών αλλά και η κοινή γνώμη στο άκουσμα αυτής της επιθυμίας είναι ο λόγος που το όνειρο σταματά εκεί για τις περισσότερες γυναίκες.
Σε πολλές χώρες του εξωτερικού μια γυναίκα με προηγηθείσα καισαρικη είναι αυτονόητο πως θα γεννήσει κολπικά , εκτός αν υπάρχει απόλυτη ιατρική ένδειξη για καισαρική –που δεν έχει σχέση με την προηγούμενη γέννα- όπως πχ επιπωματικός πλακούντας, δυσχέρεια του μωρού κοκ. Στην Ελλάδα όμως εξακολουθεί να ισχύει παρόλα αυτά το ‘μια φορα καισαρική = πάντα καισαρική’.
Οι καισαρικές στη χώρα μας βρίσκονται σε ποσοστό που μας καθιστά δεύτερη χώρα παγκοσμίως –ξεπερνούν το 65% ,με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να θέτει ως ανώτατο όριο καισαρικών τομών το 15%- Σε πρόσφατο συνέδριο του ΟΗΕ (1-3-13) για τα δικαιώματα των γυναικών, συζητήθηκε αυτό το θέμα σε βάθος, καταλήγοντας πως ένα τόσο υψηλό ποσοστό είναι αδικαιολόγητο, εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία μητέρων και βρεφών, και καταστροφικό για την οικονομία της χώρας.
Σύμφωνα με τα διεθνή πρωτόκολλα 60-80% των γυναικών που θα επιχειρήσουν κολπικό τοκετό μετά από καισαρική θα το καταφέρουν. Οι υπόλοιπες μπορεί να μην γεννήσουν κολπικά , αλλά θα έχουν το υψίστης σημασίας πλεονέκτημα να γεννηθεί το μωρό τους όταν θα είναι έτοιμο (αφού θα ξεκινήσει ο τοκετός μόνος του χωρίς παρεμβάσεις) πράγμα που το καθιστά ικανότερο να προσαρμοστεί στην εξωμήτρια ζωή και μειώνει τις πιθανότητες αναπνευστικών προβλημάτων ,προβλημάτων σίτισης, θερμορύθμισης και άλλων επιπτώσεων που έχει η προραμματισμένη καισαρική στα νεογνά.
Μπορώ να προσπαθήσω για VBAC?
Το Αμερικανικό Κολέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων –ACOG– και το Βασιλικό Κολεγίο Μαιευτήρων/Γυναικολόγων –RCOG– ,τα οποία θεωρούνται οι εγκυρότερες πηγές σε θέματα γυναικολογίας και μαιευτικής, ορίζουν ως αντενδείξεις για VBAC τις εξής:
- Προηγούμενη ρήξη μήτρας-κίνδυνος επανεμφάνισης της ρήξης είναι άγνωστος
- Προηγούμενη υψηλή κάθετη κλασική καισαρική τομή (200-900/10, 000 κίνδυνος ρήξης της μήτρας), όπου η τομή της μήτρας έχει γίνει σε όλο το μήκος του σώματος της μήτρας –πλέον δεν χρησιμοποιέιται αυτό το είδος τομής παρά μόνο ίσως σε επείγουσες καισαρικές τομές μικρής ηλικίας κύησης-
- προηγούμενη κλασική ή ουλή μήτρας σε σχήμα αντεστραμμένου Τ. – πλέον δεν χρησιμοποιείται-
- απόλυτη ιατρική ένδειξη καισαρικής τομής όπως πχ επιπβματικός πλακούντας κ.α.
Αντιθέτως το vbac μπορεί να γίνει όταν μια γυναίκα :
- Είναι πάνω από 35 ετών
- Έχει μεγάλο δείκτη μάζας σώματος
- Έχει δίδυμη κύηση
- Βρίσκεται σε ηλικία κύηση μεγαλύτερη των 40 εβδομάδων
- Έχει έναν άγνωστο τύπο ουλής στη μήτρα
- Έχει στο ιστορικό της παραπάνω από μία καισαρικές
- Υπάρχει η υποψία μακροσωμίας
- Έχει μυωπία
- Έχει μικρό διαστημα μεταξύ των τοκετών (δηλαδή <24 μήνες)
- Έχουν πρόωρο τοκετό (αναλόγως την περίπτωση)
- Έχουν ρυθμισμένο διαβήτη κύησης
- Και άλλα
Δεν είναι επικίνδυνο να πάθω ρήξη μήτρας?
Το βασικότερο επιχείρημα κατά του vbac είναι ο κίνδυνος για ρήξη της μήτρας, μια κατάσταση ιδιαίτερα επικίνδυνη για το μωρό και τη μαμά.
Η πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο είναι σπάνια – 0,87% . Τα αποτελέσματα αυτών των μελετών ωστόσο είναι ΄διογκωμένα’ καθώς περιέχουν vbac τα οποία έγιναν σε οποιεσδήποτε συνθήκες , πολλά με επίσπευση/πρόκληση τοκετού (κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο ρήξης από μόνο του) και χωρίς να έχει γίνει διαχωρισμός των περιστατικών. Η ρήξη μητρας μπορεί να συμβεί και σε γυναίκα χωρίς καισαρική τομή στο ιστορικό της. Επιπλέον ,άλλες μαιευτικές επιπλοκές, όπως η αποκόλληση πλακούντα, η πρόπτωση ομφάλιου λώρου ή η μητρική αιμορραγία έχουν την ίδια πιθανότητα να συμβούν σε οποιοδήποτε τοκετό και όμως κανείς δεν αναφέρεται σε αυτές…
Τελικά πιο συχνή φαίνεται να είναι η διάνοιξη της τομής η οποία τις περισσότερες φορές δεν χρειάζεται ιατρική αντιμετώπιση ,ενώ σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να μην γίνει καν αντιληπτή , παρά η σπάνια περίπτωση ολικής ρήξης της μήτρας.
Το ποσοστό ρήξης μειώνεται σε κάθε επόμενο vbac που θα γίνει: 2ο vbac: 0,45% – 3ο vbac:0,38% – 4ο vbac:0,54% – 5ο vbac:0,52%. Άλλοι κίνδυνοι όπως: η μητρική θνησιμότητα είναι σημαντικά αυξημένη όταν γίνεται επαναλαμβανόμενη καισαρική τομή -13,4 ανά 100.000-, σε σύγκριση με 3,8 ανά 100.000 όταν επιλέγεται VBAC. Με κάθε γέννα με καισαρική τομή, μεγαλώνει η πιθανότητα σοβαρής επιπλοκής – περιλαμβανομένης της ρήξης της μήτρας και της συνακόλουθης υστερεκτομής την ώρα της γέννας
Θα με αναλάβει ο γιατρός μου?
Υπάρχουν λίγοι γιατροί στην Ελλάδα με πραγματική γνώση και εμπειρία πάνω στον κολπικό τοκετό μετά από καισαρική. Οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη κάτι που αναγκάζει πολλές γυναίκες να ‘μεταναστεύσουν’ στο τέλος της εγκυμοσύνης τους προκειμένου να έχουν τον τοκετό που επιθυμούν.
Μέχρι πρόσφατα vbac γινόταν αποκλειστικά στα ιδιωτικά μαιευτήρια. Πριν λίγους μήνες δέχτηκαν να γίνουν κάποια σε δημόσιο μαιευτήριο της Αθήνας ,φέτος το καλοκαίρι στο ίδιο μαιευτήριο έγιναν 3 Vba2c (φυσιολογικός τοκετός μετά από 2 καισαρικές) , ενώ πριν λίγες μέρες έγινε και το πρώτο vba3c!!! (φυσιολογικός τοκετός μετά από 3 καισαρικές)
Δυστυχώς είναι συχνό το φαινόμενο να δέχεται ένας γιατρός μια γυναίκα που σκοπεύει να γεννήσει κολπικά και τελευταία στιγμή ‘να της τα γυρνάει’. Παρόλα αυτά η αυξανόμενη επιθυμία των εγκύων αλλά και η ανταλλαγή γνώσεων με επαγγελματίες του εξωτερικού μπορεί να αλλάξει τις ιατρικές συνήθειες. Ξεκαθαρίστε στον γιατρό σας τις επιθυμίες σας και αν χρειαστεί μη διστάσετε να αλλάξετε με σκοπό να βρείτε την ομάδα που θα σας σεβαστεί και θα σας υποστηρίξει.
Είναι απαραίτητο να έχω δική μου μαία?
Πολλοί γιατροί συνεργάζονται με συγκεκριμένη μαία. Όμως είναι βασικό δικαίωμα της επίτοκου να έχει τη δική της μαία εφόσον το επιθυμεί. Μια έμπειρη μαία ,υποστηρίκτρια του φυσικού τοκετού θα εξασφαλίσει το καλύτερο περιβάλλον για τον τοκετό σας. Θα σας βοηθήσει και θα σας κατευθύνει για να έχετε μια όμορφη εμπειρία. Μια βοηθός μητρότητας θα σας δώσει όλη την υποστήριξη που χρειάζεστε. Επιπλέον θα σας βοηθήσουν με τον θηλασμό και τη φροντίδα του νεογνού για όσο θα είσαστε λεχώνα.
Δεν αναλαμβάνει κανείς στην περιοχή μου, τι να κάνω?
Ένα μεγάλο πρόβλημα της επαρχίας είναι η έλλειψη έμπειρων γιατρών στο vbac. Οσες γυναίκες έχουν τη δυνατότητα, έρχονται στο τέλος της εγκυμοσύνης τους στις πόλεις όπου είναι οι γιατροί και γεννούν με κάποιον από αυτούς.
Πολλές όμως που δεν είχαν αυτή τη δυνατότητα διεκδίκησαν το αυτονόητο δικαίωμα τους να πάνε στο μαιευτήριο όταν θα ξεκινήσει ο τοκετός από μόνος του εξασφαλίζοντας την ωριμότητα του εμβρύου τους τη στιγμή της γέννησης και ότι συνεπάγεται αυτό. Δυστυχώς και αυτό δεν είναι εύκολο , καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις οι επαγγελματίες υγείας επέμεναν για προγραμματισμένη καισαρική σε αρκετά μικρή ηλικία κύησης (38 εβδ.) ή κάποιες φορές ακόμα νωρίτερα!
Σύμφωνα με τον ACOG :«Τα μωρά που γεννιούνται πριν από τις 39 εβδομάδες μπορεί να μην είναι το ίδιο καλά αναπτυγμένα όπως εκείνα που γεννιούνται μετά τις 39 εβδομάδες. Επειδή, λοιπόν, μπορεί να μην είναι καλά αναπτυγμένα, μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο (ρίσκο) βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων προβλημάτων. Μερικά από αυτά τα προβλήματα μπορούν να προκαλέσουν μόνιμες συνέπειες» Έτσι η νέα οδηγία τονίζει τη σημαντικότητα της επιλογής της ηλικίας κύησης για τη διενέργεια καισαρικής τομής ,με αυστηρά κατώτατο όριο τις 39 εβδομάδες
Θα ξανακάνω καισαρική αλλά θέλω μια καλύτερη εμπειρία αυτή τη φορά
Ακόμα και στην περίπτωση που δεν μπορείτε να διεκδικήσετε όλα τα παραπάνω , μπορείτε ακόμα να κάνετε κινήσεις ώστε να έχετε μια πιο ‘φιλική προς το μωρό και τη μαμά’ καισαρική.
- Προσπαθήστε να κάνετε την καισαρική αφού έχει ξεκινήσει ο τοκετός σας.
- Να είστε χαρούμενη και αισιόδοξη για να υποστηρίξετε συναισθηματικά το μωρό σας.
- Μιλήστε του από πριν για όσα πρόκειται να συμβούν και διαβεβαιώστε το ότι όλα θα πάνε καλά
- Προτιμήστε επισκληρίδιο αναισθησία ώστε να το πάρετε αμέσως αγκαλιά, και όχι ολική νάρκωση.
- Ζητήστε να σας δώσουν το μωρό σας αμέσως μόλις βγει από την κοιλιά και να παραμείνει εκεί μέχρι το τέλος του χειρουργείου
- Εφόσον πρόκειται για υγιές βρέφος να γίνουν όλες οι απαραίτητες εξετάσεις ενώ είναι στην αγκαλιά σας.
- Θηλάστε το μωρό σας αμέσως μόλις βγει ή μέσα στην πρώτη ώρα.
- Καθυστερήστε το μπάνιο του δίνοντας του χρόνο να μείνει πάνω σας δέρμα με δέρμα ώστε να ρυθμιστεί ευκολότερα και γρηγορότερα η αναπνοή, ο καρδιακός ρυθμός και η θερμοκρασία του.
- Κρατήστε το μωρό σας δέρμα με δέρμα πάνω σας, Το ίδιο και ο μπαμπάς όταν εσείς θα κοιμάστε ή θα ξεκουράζεστε.
- Ζητήστε rooming in (συνδιαμονή) ώστε να έιστε συνεχώς με το μωρο σας
- Αναλάβετε εσείς το μπάνιο και το άλλαγμα του ώστε να παραμένει κοντά σας
- Εξασφαλίστε από πριν τον τοκετό τη βοήθεια που θα έχετε στο μαιευτήριο και στο σπίτι τις πρώτες μέρες (σύζυγος, γιαγιά, φίλοι κοκ)
Σε κάθε περίπτωση το ΠΛΑΝΟ ΤΟΚΕΤΟΥ θα σας βοηθήσει να μάθετε τις επιλογές σας και να τις γνωστοποιήσετε στην ομάδα που θα έχετε στον τοκετό σας. Συμπληρώστε το και συζητήστε το με το γιατρό και τη μαία σας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας.
Επίσης θα βρείτε πληθώρα πληροφοριών στην ομάδα ‘vbac – φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική‘
Πηγές:
http://www.ontariomidwives.ca/
http://www.athenspedcard.com/gia-goneis-and-astheneis/gnoseis-kai-plerophories/39
http://www.eleftheria.gr/index.asp?cat=39&aid=48494#.VERJ-yKsUpp
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=22292
http://www.vbac.com/what-is-a-uterine-rupture-and-how-often-does-it-occur/