Διευκρίνιση: Στα ελληνικά, λέμε “οι παππούδες” κι εννοούμε τον παππού και τη γιαγιά. Θεωρώντας ότι οι γιαγιάδες συνεισφέρουν πολύ περισσότερο από τους παππούδες στη ζωή των εγγονιών, εγώ θα αναφέρομαι σε αυτό το δίδυμο ως “οι γιαγιάδες”. Δεν έχω καμία πρόθεση να μειώσω το ρόλο και τη σημασία των παππούδων, όσο να αξιώσω χώρο να εκφράσω ενεργά το δικό μου βίωμα και με τις λέξεις μου να το τιμήσω κιόλας. Είναι και θέμα συνέπειας άλλωστε ;) Ας μπούμε στο θέμα μας όμως.
Οι γιαγιάδες απολαμβάνουν τα καλύτερα του κόσμου: έχουν τη χαρά του να κάνουν τα χατίρια χωρίς να πρέπει να ζήσουν με τις συνέπειες. Μπορούν να βλέπουν με ευχαρίστηση το εγγόνι τους να καταβροχθίζει μπισκότα βουτηγμένα σε ζάχαρη, χωρίς να χρειάζεται να ανησυχούν για το γκρινιάρικο – και καθόλου πεινασμένο- νήπιο που δε θέλει να φάει μεσημεριανό. Μπορεί να επιλέξουν να κρατήσουν το εγγόνι τους ξύπνιο την ώρα που εκείνο θα έπρεπε να παίρνει τον υπνάκο του, από τη χαρά και την επιθυμία τους να παίξουν μαζί τους, χωρίς να πρέπει να χειριστούν τα σπασμένα του νεύρα από την κούραση αργότερα.
Είναι αναφαίρετο δικαίωμα των γιαγιάδων να καλομαθαίνουν τα εγγόνια τους; Μέχρι κάποιο σημείο , ναι. Είναι. Έχουν πληρώσει το χρέος τους όταν εμείς ήμασταν παιδιά. Μας τάισαν το σπανάκι μας που σιχαινόμασταν, μας πέρασαν με επιτυχία από το μπιμπερό στο ποτήρι, φρόντισαν να έχουμε πάντα το αγαπημένο μας πάνινο ζωάκι όπου κι αν πηγαίναμε, να πλένουμε τα δόντια μας και πόσα ακόμα. Τώρα, που είναι η σειρά μας πλέον να αναλάβουμε τις βαριές υποχρεώσεις, οι γιαγιάδες έχουν κερδίσει την άνετη θέση του ανθρώπου πίσω από όλα τα ικανοποιημένα χατίρια.
Τον πρώτο χρόνο της ζωής ενός παιδιού, είναι μάλλον παράλογο να μιλά κανείς για «καλομαθησιά», ειδικά σε σχέση με αργότερα. Ωστόσο είναι για το καλύτερο όλων αν από την αρχή τοποθετηθούν κάποιοι κανόνες (στους οποίους ιδανικά και θα συμφωνήσουν όλοι).
- Υπάρχουν οι γιαγιάδες που ζουν κοντά κι εκείνες που ζουν μακρυά. Η αντιμετώπιση δε γίνεται να είναι κοινή. Ενώ είναι βέβαιο ότι η χιλιομετρική απόσταση και συνεπώς η παρουσία της γιαγιάς και του παππού τρεις –τέσσερις φορές το χρόνο, σε σημαντικές γιορτές και γεγονότα- θα συντελέσουν ώστε το παιδί να μην προλάβει να καλομάθει, θα έπρεπε να γίνεται κάθε προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση! Με άλλα λόγια, αν το μωρό χάσει έναν υπνάκο ή μείνει ξύπνιο πέρα από την ώρα ύπνου ή πάρει τα γεύματά του με λίγο διαφορετική σειρά ή ώρα, μην ανησυχείτε! Αφήστε τους (γιαγιάδες κι εγγόνια) να χαρούν τις ιδιαίτερες στιγμές και νιώστε ήσυχοι: μόλις τα πράγματα επιστρέψουν στο καθημερινό πρόγραμμα, τα παιδιά θα ακολουθήσουν
- Οι γιαγιάδες που ζουν κοντά, ίσως και στην ίδια πόλη, είναι πιθανόν αν το παρακάνουν με τα «χατίρια», όχι απλώς να εκνευρίσουν τους γονείς αλλά και να συγχύσουν κυριολεκτικά το μωρό. Οι διαφορετικές προσεγγίσεις- οι γονείς δε σηκώνουν το μωρό αμέσως μόλις παραπονεθεί, ενώ οι γιαγιάδες τρέχουν αμέσως- είναι μάλλον βέβαιο ότι θα μπερδέψουν το μωρό. Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά δεν αργούν να μάθουν ότι οι κανόνες αλλάζουν κατά περίπτωση : μπορεί να πασαλείβει φαγητά το τραπέζι στο σπίτι της γιαγιάς, αλλά όχι στο σπίτι. Κλείνοντας, είναι καλό να έχουν κάποιο περιθώριο «σκανταλιάς» ακόμη κι οι γιαγιάδες που κατοικούν κοντά : στην ίδια πόλη για παράδειγμα, στην ίδια πολυκατοικία, στο ίδιο σπίτι.
- Ορισμένα δικαιώματα των γονέων δε θα έπρεπε να παραβιάζονται ποτέ. Από τη στιγμή που οι γονείς ζουν με το παιδί τους όλη μέρα κι όλη νύχτα, είναι εκείνοι που θα βάλουν τους κανόνες και θα κρίνουν τι είναι σημαντικό και τι όχι. Οι γιαγιάδες πρέπει να ευθυγραμμίζονται, ακόμη κι αν δε συμφωνούν. Σε μια οικογένεια, το μήλο της έριδος μπορεί να είναι η ώρα του ύπνου. Ή η ζάχαρη, το πρόχειρο φαγητό ή ή διατροφή γενικά. Ή το πόση ώρα επιτρέπεται να βλέπουν τα παιδιά τηλεόραση (κάτι που δε θα προκύψει εύκολα τώρα που το μωρό είναι μηνών αλλά θα μπει στη ζωή σας ως θέμα πριν το καταλάβετε).
- Μερικά δικαιώματα των γιαγιάδων δε θα έπρεπε να παραβιάζονται ποτέ. Το δικαίωμα να δίνουν δώρα, για παράδειγμα, που οι γονείς δε θα διάλεγαν ποτέ- είτε διότι είναι ακριβά, ή ανόητα, ή κατά την άποψη των γονέων κακόγουστα. Και να τα δίνουν πιο συχνά απ’ ότι οι γονείς. (ωστόσο δώρα που δεν πληρούν κανόνες ασφαλείας θα έπρεπε να μην αποτελούν καν θέμα συζήτησης, και δώρα που παραβιάζουν τις αρχές των γονέων το ακριβώς αντίθετο). Γενικά, το να κάνουν τα χατίρια – ναι, να κακομαθαίνουν!- τα εγγόνια τους με λίγο παραπάνω απ’ όλα: αγάπη, χρόνο, υλικά αγαθά. Σε καμία περίπτωση σε βαθμό που να παραβιάζονται οι γονεϊκές αρχές.
Αν οι γιαγιάδες παραβιάζουν τα όρια της δίκαιης… γιαγιαδοσύνης (!), αν αγνοούν απροκάλυπτα τους κανόνες που θέτετε, είναι η ώρα για έναν ανοιχτό διάλογο. Εξηγήστε τους πόσο τους θέλετε στη ζωή των παιδιών σας, να περνούν χρόνο μαζί τους, αλλά πως το να παραβιάζουν κανόνες που έχετε θέσει για να είστε όλοι καλά, βλάπτουν την ισορροπία της οικογένειάς σας κι αυτή του μωρού.
Αν στις διαφορές σας εντάσσονται και θέματα ζωής και θανάτου (η πεθερά σας αρνείται να αναγνωρίσει την ανάγκη του να χρησιμοποιείται το καθισματάκι αυτοκινήτου, όταν δεν πηγαίνει «μακρυά» ή η μητέρα σας καπνίζει με το μωρό στην αγκαλιά), δώστε έμφαση στη σοβαρότητα του προβλήματος, εξηγήστε πιθανά ρίσκα και επιπτώσεις στην υγεία, παραθέστε πηγές. Αυτοί οι άνθρωποι είναι οι οικογένεια τους παιδιού σας: αξίζουν τον κόπο. Ωστόσο, αν μετά από όλα αυτά επιμένουν στην επικίνδυνη πρακτική τους, εκεί πρέπει να επιβάλετε όρια: «καμία βόλτα με το αυτοκίνητο, χωρίς κάθισμα. Τέλος. »
Υ.Γ επειδή πάντα υπάρχει ένα θέμα, “κακομαθημένος”: εκείνος που έχει μάθει λανθασμένα τα πράγματα. Ότι μπορεί να φωνάζει ενώ οι άλλοι κοιμούνται. “καλομαθημένος”: εκείνος που τον έχουν στα πούπουλα κι έχει εικόνα της ζωής καλύτερη απ’ την πραγματική. Αφήνει τα ρούχα του σε μια καρέκλα και περιμένει να τα βρει στην ντουλάπα πλυμένα σιδερωμένα. Έτσι, τα αντιλαμβάνομαι- έτσι τα χρησιμοποίησα.
πηγή: Murkoff, Heidi. What to Expect the First Year. Workman Publishing, New York, 2010
