Κορίτσια και αγόρια,
ήρθε η ώρα να απολαύσουμε το Halloween!
Πολύ με ενοχλεί που κάθε χρόνο, όταν βλέπουν το σπίτι μου στολισμένο, με ρωτάνε αν είχα και στο χωριό μου.
Η αλήθεια, βλέπετε, είναι ότι Halloween είχα, χωριό δεν είχα.
Είναι μια συλλογική παράκρουση ότι το Halloween, μια γιορτή βαθιά ευρωπαϊκή, είναι Αμερικάνικη-
παιδιά- μη μπερδεύεστε από τα φωτάκια, τις στολές, τις κολοκύθες, τα γλυκά και το γενικότερο αμερικάνικο υπερθέαμα- το Halloween είναι μια γιορτή με ρίζες σε αυτή εδώ την ήπειρο που πατάμε και ζούμε.
Όλα ξεκίνησαν ένα βράδυ στη Σκωτία, όταν ένας μπάρμπας, παραμονή της γιορτής των Αγίων Πάντων – All Hallows, παρατήρησε ακριβώς αυτό: ότι ήταν η παραμονή και το είπε ο άνθρωπος: “All Hallows Eve”. Δοκιμάστε να το πείτε- ιδανικά μεθυσμένοι- και να δείτε τι εύκολα θα σας βγει η λέξη Halloween.
Τι γιόρταζαν, όμως, οι άνθρωποι στις 31 Οκτώβρη και γιατί;
Από τα Paternalia στην αρχαία Ρώμη, που αν και εορταζόταν το Φεβρουάριο, απέτιαν φόρο τιμής στους νεκρούς, μέχρι το κέλτικο Sahmain Festival- μια παραφθορά των λέξεων Summer’s end- οι (Ευρωπαίοι) άνθρωποι ένιωθαν την ανάγκη να σηματοδοτήσουν το πέρασμα από το καλοκαίρι στο χειμώνα, με όλα όσα αυτό συνεπάγεται για μια αγροτική ζωή και οικονομία.
Μέχρι το καλοκαίρι να πεθάνει, οι οικογένειες έπρεπε να έχουν τελειώσει με τα φθινοπωρινά κλαδέματα, να έχουν μαζέψει κάστανα, καρύδια, ρόδια, μήλα κι ό,τι άλλο καρπό δίνει η εποχή και να έχουν κάνει τις προμήθειές τους για το χειμώνα. Τα ξερά κλαδιά και φύλλα έπρεπε να έχουν μαζευτεί και καεί κι ο κήπος να είναι έτοιμος για τη χειμερινή σπορά.
Το τέλος εποχής, κάπου στα τέλη του Οκτώβρη, το καλοκαίρι αμετάκλητα πλέον πεθαίνει κι ο Κάτω κόσμος ανοίγει για να το υποδεχτεί, αφήνοντας στη θέση του το χειμώνα. Πολύ λογικά οι άνθρωποι των περασμένων αιώνων σκεφτόταν ότι όταν ο Κάτω Κόσμος ανοίγει, όλο και κάτι τρομακτικό ή νεκρικό μπορεί να πεταχτεί έξω: εξ’ού και τα τρομακτικά κοστούμια, που ενσαρκώνουν τα τρομακτικά πλάσματα του κάτω κόσμου, και τα τραγούδια που σκοπό είχαν να τα ξορκίσουν.
Και οι κολοκύθες, θα μου πείτε και θα έχετε δίκιο, γιατί σήμερα η μεγάλη κίτρινη (ή πορτοκαλί;!) κολοκύθα έχει καταλήξει συνώνυμο του Halloween! Η αλήθεια είναι πως η κολοκύθα παραδοσιακά δεν είχε ΠΟΤΕ, ΚΑΜΙΑ σχέση με το Halloween. Οι Κέλτες σκάλιζαν ρέβες, γογγύλια κι άλλα σκληρόφλουδα οπωροκηπευτικά της εποχής, αλλά κολοκύθα όχι. Με τον εποικισμό της Αμερικής, όμως, οι κάτοικοι του παλιού κόσμου μαζί με τα έθιμά τους- τον εορτασμό του Halloween για παράδειγμα- έφεραν την πρακτικότητά τους: πού να σκαλίζεις τη σκληρή ρέβα, όταν ο Νέος Κόσμος σου προσφέρει την εύκολη κίτρινη κολοκύθα; Και κάπως έτσι, για λόγους … σκαλιστικής βολής, σε μια νύχτα μέσα η ρέβα έχασε τη θέση της ως το κεντρικό λαχανικό του Halloween και τη θέση στη μαρκίζα πήρε το outsider η κολοκύθα.
Επομένως, ναι, εδώ στο μεγάλο μας χωριό την Ευρώπη γεννήθηκε το Halloween και στην Αμερική πέρασε αιώνες μετά, όπου το παρέλαβαν και το… περιέλαβαν καταλλήλως, απογυμνώνοντάς το από την ουσία του- σύνδεση με τον κύκλο της φύσης και της εποχές, σύνδεση του κόσμου των ζωντανών και των νεκρών και μειώνοντάς το σε ένα κιτς καρναβάλι πασπαλισμένο με candy corn και τόνους λευκής ζάχαρης.
Γυρνώντας τη γιορτή στις ευρωπαϊκές της ρίζες, reclaiming it θα το έλεγα στα αγγλικά, θα στολίσω και φέτος το σπίτι μαζί με τα παιδιά μου με πλάσματα τρομακτικά που τα φτιάχνουμε από τέλη Σεπτέμβρη από μαύρο και πορτοκαλί χαρτόνι: μαύρες γάτες, νυχτερίδες, φαντάσματα.
Θα ανάψω κεριά αντί για φώτα, θα φτιάξω τρομακτικά μουστάκια στον Αλέξανδρο και spooky νυχτερίδες στη Δάφνη και στα γρήγορα θα σκαρφιστούμε τα φετινά diy κοστούμια μας- πέρυσι είχα τυλίξει τον Αλέξανδρο με γάζες κι ήταν μούμια και τη Δάφνη με ένα μαύρο γυαλιστερό πανί κι ήταν νυχτερίδα- δε χρειάζονται έξοδα, διάθεση για γιορτή και λιγουλάκι χρόνος μόνο!
Νωρίς το απόγευμα κι αφού θα έχουμε φάει την κολοκυθόπιτά μας και την κολοκυθόσουπά μας, θα δούμε μια ταινία, αν κι όλο τον Οκτώβριο βλέπουμε σχετικές ταινίες για να μπαίνουμε στο κλίμα, όπως το Κόκο, The Nightmare Before Christmas (ή this is Halloween, όπως το λένε τα παιδιά μου), το Spirited Away κι άλλες αγαπημένες που χρειάζονται ένα άρθρο από μόνες τους.
Στο τέλος της μέρας, πτώματα (άρα ασορτί με τη μέρα!), θα το ρίξουμε, όπως κάθε βράδυ άλλωστε στο διάβασμα: το ένα μετά το άλλο τα “τρομακτικά” μας βιβλία που έχουν την τιμητική τους κάθε χρόνο το Halloween, θα μας παρουσιάσουν τα τέρατα και τις ιστορίες τους και κάπου εκεί τα μικρά βλεφαράκια θα αρχίσουν να κλείνουν κι άλλο ένα οικογενειακό κι αγαπημένο Halloween θα έχει τελειώσει!
Και του χρόνου!