Μια Φορά κι Έναν Καιρό Ήταν… οι Αδελφοί Γκριμ!

Από τους αγαπημένους μου συναδέλφους στα ΚΔΑΠ της ΚΕΔΗΘ είναι ο Στάθης Παπουλίδης, θεατρολόγος, τον οποίο έχω απολαύσει εξίσου στο ρόλο του ηθοποιού και του σκηνοθέτη. Ένα πολυτάλαντο πλάσμα που ανάρτησε στο φβ της ΚΕΔΗΘ ένα πολύ ωραίο θέμα για τους αδερφούς Γκριμ, το οποίο και σας παραθέτω εδώ αυτούσιο:

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε ένα παραμύθι και σε έναν λαϊκό μύθο;

Λοιπόν, το παραμύθι έχει κάποιον γνωστό συγγραφέα, ενώ ο λαϊκός μύθος διαδίδεται προφορικά. Παραδείγματος χάρη, ο Χαν Κρίστιαν Άντερσεν έγραψε μόνος του τα δικά του παραμύθια, οι αδερφοί Γκριμ έγραψαν «παραμύθια», αλλά δεν ήταν οι συγγραφείς τους, διότι βασίστηκαν σε διάφορους λαϊκούς μύθους της εποχής τους.

Για να δούμε όμως πώς φτάσαμε να έχουμε στα χέρια μας όλα αυτά τα κλασικά “παραμύθια” των αδερφών Γκριμ.

Ο Γιάκομπ Λούντβιχ Καρλ Γκριμ και ο Βίλχελμ Καρλ Γκριμ, υπήρξαν δύο από τους σημαντικότερους συγγραφείς παραμυθιών. Οι Γκριμ, γεννήθηκαν σε ένα μικρό χωριό της Γερμανίας και ήταν δύο από τα εννέα παιδιά της οικογένειας Γκριμ. Τα δύο αδέρφια, έλαβαν κλασική μόρφωση και αυστηρή θρησκευτική εκπαίδευση. Τα πρώτα χρόνια της ζωής τους ήταν αθώα, αμέριμνα και στενά συνδεδεμένα με την ζωή στην εξοχή, παρόλο που η ζωή τους ήταν ιδιαίτερα εύπορη και ζούσαν με πολλές ανέσεις. Ίσως λοιπόν, το ότι ήταν εξοικειωμένοι με τη γεωργία, τη φύση, τα έθιμα των χωρικών, τις προκαταλήψεις και αγαπούσαν τη ζωή στην ύπαιθρο, να τους ώθησε στη μετέπειτα έρευνα και εργασία τους πάνω στη Γερμανική λαογραφία.

Αντίθετα με τη γενικότερη φήμη που επικρατεί για τους Γκριμ, ότι δηλαδή περιηγήθηκαν στη γερμανική ύπαιθρο για να ακούσουν από τα στόματα των χωρικών τους λαϊκούς μύθους και να τους καταγράψουν, οι Γκριμ ακολούθησαν πολύ διαφορετικές μεθόδους. Χαρακτηριστικό για την έρευνα των αδελφών Γκριμ και τον τρόπο δουλειάς τους είναι ένα γράμμα που συνέταξε ο Γιάκομπ, το οποίο ήταν ένα κάλεσμα προς όλους για βοήθεια στη συλλογή παραδοσιακής ποίησης. Σε αυτό, ζητούσε από τους απλούς πολίτες να καταγράψουν και να τους στείλουν παραδοσιακά τραγούδια και ρίμες, γνωστούς θρύλους, αστείες ιστορίες, ανέκδοτα, σενάρια για κουκλοθέατρο, πληροφορίες για τις παραδοσιακές γιορτές, τα ήθη και τα έθιμα, τα παιχνίδια, τις προλήψεις και τις διαλέκτους. Παράλληλα βέβαια, οι Γκριμ καλούσαν στο σπίτι τους αφηγητές, από τους οποίους ζητούσαν να πουν κάποια ιστορία και την κατέγραφαν.

Παρόλο που για αρκετό καιρό οι Γκριμ έλαβαν πολύ αρνητικές κριτικές από γονείς και εκπαιδευτικούς, το 1825, δημοσίευσαν τη «Μικρή Έκδοση» που αποτελούνταν από 50 αφηγήσεις, αφαιρώντας εκείνα τα στοιχεία για τα οποία είχαν κατακριθεί. Επιπλέον ενίσχυσαν το έργο τους με πολλά ηθικά διδάγματα καθώς και με μια ζωηρή εικονογράφηση του μικρότερου αδερφού τους, Λούντβιχ. Έτσι, κατάφεραν να σημειώσουν μεγάλη αποδοχή και εμπορική επιτυχία. Επίσης, χαρακτηριστικός είναι ο πρόλογος των Γκριμ σε κάποιες εκδόσεις των συλλογών τους, όπου προτρέπουν τους γονείς να διαβάζουν συνεχώς παραμύθια στα παιδιά τους και να τα χρησιμοποιούν ως εξοπλισμό για την καλλιέργεια της φαντασίας τους. Πίστευαν ότι όσο ενισχύεται η φαντασία ενός παιδιού δεν περνά μόνο ευχάριστα τον χρόνο του, αλλά μαθαίνει και να δίνει δημιουργικές λύσεις στα προβλήματα που προκύπτουν.

Δεν είναι λίγες οι φορές που ο κόσμος των αδερφών Γκριμ έχει ζωντανέψει σε θεατρικά σανίδια μέσα από πολύχρωμα σκηνικά για τα μάτια των μικρών μας φίλων. Νεράιδες, ζώα, ξωτικά, θαυματουργά δαχτυλίδια, πουλιά, βασιλιάδες, μάγισσες, πρίγκιπες, πριγκίπισσες, και καλικάντζαροι έχουν τροφοδοτήσει τη φαντασία των μικρών μας φίλων και τους έχουν ενθαρρύνει να πιστέψουν στις αξίες της ζωής αναπτύσσοντας τη δική τους προσωπικότητα μέσα από παιδικές παραστάσεις.